JavaScript devre dışı. Daha iyi bir deneyim için, önce lütfen tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.

Konuya cevap cer

Mesaj: <blockquote data-quote="Ekrem" data-source="post: 64625" data-attributes="member: 3">Ayetlerde tekvini ve teşrii iradeler.Ayetlerde tekvini ve teşrii iradeler.   Allahu taala bütün insanlardan  Allaha ve ahiret gününe iman getirip ona ibadet ederek yüce mertebelere  ulaşmalarını istemiş, şirk koşmalarını, inkarcı ve itaatsizlik yaparak  kendilerini değersiz hale getirmelerini istememeştir. Aşağıdaki ayetlere  dikkat ediniz. Ey insanlar! Sizi ve  sizden öncekileri yaratan Rabbinize ibadet ediniz. böylece (kötü  akibetlerden kendinizi kurtarmış ve) korunmuş olmanız umulur.[6] (bakare 21) Ey insanlar! Yeryüzünde  bulunanların helâl ve temiz olanlarından yeyin, şeytanın yoluna tabi  olmayınız; zira şeytan sizin açık bir düşmanınızdır[7] (bakara 168). Kıyamet gününde, biz  bundan habersizdik demeyesiniz diye Rabbin Adem oğullarından, onların  bellerinden zürriyetlerini çıkardı, onları kendilerine şahit tuttu ve  dedi ki: Ben sizin Rabbiniz değil miyim? (Onlar da), Evet sen bizim  Rabbimizsin, dediler. Yahut "Daha önce babalarımız Allah a ortak koştu,  biz de onlardan sonra gelen bir nesildik (onların izinden gittik). Bâtıl işleyenlerin yüzünden bizi helâk edecek misin?" dememeniz için (sizi Rab olduğuma dair aleyhinize şahit tuttum).[8]  (Araf 172-173) Ayrılın bir tarafa  bugün, ey günahkârlar. Ey Adem oğulları! Size şeytana tapmayın, çünkü o  sizin apaçık bir düşmanınızdır, Ve bana kulluk ediniz, doğru yol budur  diye sizden ahıt almadım mı?[9] (yasin 59-61). Biz seni bütün insanlara ancak müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik; fakat insanların çoğu bunu bilmiyor[10]. (sebe 28). (Ahiret gününde)  kafirler, bölük halinde cehenneme doğru sürülür. Oraya varınca  cehennemin kapıları açılır, bekçileri onlara: Size, içinizden Rabbinizin  âyetlerini okuyan ve bugünle karşılacaksınız diye sizi korkuttan  resüller gelmedi mi? derler. Onlar "evet geldi" derler ama, azap  kelimesi kâfirlerin üzerine hak olmuştur.[11] (zümer 71) Görüldüğü gibi bu ayetler açık bir  şekilde Allahu taala bütün insanlardan kendisine ibadet ederek değersiz  durumlara düşmemelerini istediğine delalet etmektedirler. Araf  süresindeki ayetler insanlar yarın kıyamet gününde Allaha karşı mazeret  göstermesinler diye kendini onlara tanıttığını söylüyor. Yasın  süresindeki ayetler bütün inslardan şeytanın ibadetinden sakınıp Allaha  ibadet etmek için insanlar ile Allah arasında bir sözleşme yapıldığını  hatırlatılıyor. Sebe söresindeki ayette peygamber, has bir zamanın  insanları veya has bir kavim için değil, bilakis bütün insanlara  gönderildiğini vurguluyor. Zümer süresindeki ayette bütün insanlara  resüllerin günderildiğine işaret ediyor. Zira cehenneme giden kafirler  cehennemin kapısına vardıklarında cehennemin bekçileri onlara, neden  buraya geldiniz, meğer Allahın ayetlerini size okuyacak ve bu durumla  karşılaşmamak için sizi uyaran peygamberler gönderilmedi mi? diye  soracaklar. Onlarda itiraf ederek geldi diyecekler. Bunun anlamı şudur  ki, Allahu taala bütün insanlardan, onların yükselmeleri ve değerli  varlıklar haline gelmeleri için kendisine ibadet etmelerini peygamberler  vasıtasıyla istemiştir. Yani hem cehennemin bekçilerinin sorusundan,  hem kafirlerin cevabından, Allahu taala bütün insanlara, Allahın  ayetlerini okuyacak ve akibetleri kötü olmaktan korkutacak  korkutucuların gönderdiğini, dolayısıyla bütün insanlardan kendisine  ibadet etmelerini istediği anlaşılmaktadır. Aşağıdaki ayetlerin zahiri ise Allah bütün insanlardan kendisine iman etmesini istemediğine delalet etmektedirler. Ayetler şöyle diyor: Eğer  Rabbin dileseydi, yeryüzünde bulunan her kes (bütün insanlar) iman  ederdi. O halde sen, mümün olmak için insanları zorlayacak mısın[12] (Yunus 99). Allah dileseydi, onlar ortak koşmazlardı. Biz seni onların üzerine bir bekçi kılmadık. Sen onların vekili de değilsin[13] (enam 107). Bu ayetlerin son kısımı ve aşağıdaki ayet Dinde  zorlama yoktur. Gerçekten hak (rüşd) ile batıl (gay) tebyin edilmiştir.  Dolayısıyla kim tâğutu reddedip Allah a inanırsa, kopmayan sağlam kulpa  yapışmıştır[14] (bakara 256),  göz önünde bulundurulmasa, Allah bütün insanlardan kendisine iman  getirmelerini ve kendisine şirk koşmamalarını istemediği  anlaşılabilirdi. Zira birinci ayetin ilk bölümü eğer Allah dilemiş olsydı herkes iman ederdi, Ikinci ayetin ilk bölümü de Allah istemeseydi kimse şirk koşmazdı  diyor. Bunun mefhumu şudur; Allah herkesin iman getirmesini ve şirk  koşmamasını istememiştir. Zira istmiş olsaydı herkes iman getirecekti ve  hiç kimse Allaha şirk koşmazdı. Zira Allahın istediği bir şeyin  gerçekleşmemesi imkansızdır. Ama ayetler, kendi son bölümü ve bakaradeki  ayet ile birlikte göz önünde bulundurulduğunda, onlardan yukarıdaki  neticeyi almak imkansızdır. Zira ayetlerin son bölümü buradaki istemenin  tekvini iradeyle alakalı olduğuna delalet etmektedirler. Yani eğer  Allah tekvini iradeyle (zorla) onlardan iman getirmelerini ve şirk  koşmamalarını istemiş olsaydı yer yüzünde imansız ve müşrik olarak hiç  kimse kalmazdı. Bu ise Allahın hikmetine aykırıdır. Zira bu özgür olan  bir varlığın özgür olduğu halde özgürsüz etmek anlamındadır. Oysa  Allahın hikmeti buna taalluk etmiştir ki, özgür olarak vücuddan  yararlanma kabiliyetine sahip olan şeyleri özgür olarak yaratmaktır.  Tekvini iradeyle onlardan iman getirmeleri istemesi ise buna aykırıdır.  Dolayısıyla Allah insalardan tekvini iradeyle iman getirmelerini  istemiyor. Zira hikmetine aykırıdır. Işte bu ayetler tekvini iradeden  bahis etmektedirler.  Hulasa yukarıda zikir edilen iki tür  ayetlerin cemi şöyledir. Allahu taala herkesten iman getirmesini  istediğine delalet eden ayetler Allahın teşrii iradesine, iman  getirmesini istemediğine delalet eden ayetlerde Onun tekvini iradesine  delalet etmektedir. Yani Allah celle celaluhu teşrii iradesiyle bütün  insanlardan iman getirmelerini istemiştir. Peygamberlerin gönderilmeside  buna delalet etmektedir. Ama tekivini iradesiyle onlardan iman  getirmelerini istememiştir. Dolayısıyla Allahın teşrii iradesi özgür  iradeye sahip olan varlıkları, seçimlerini doğru ve menfaatleri  doğrultusunda yapmaları noktasında kılavuzluk yapar, tekvini irade ise  yaptıkları seçimden sonra, iradelerinin taalluk ettiği şeyi onlar için  gerçekleştirir. Yani Allah teşrii iradesiyle insanlara yol göstericilik  yaptıktan sonra artık insan hangi tarafa yönelirse Allahın tekvini  iradesi aynı yön doğrultusunda tahakkuk bulur ve insanın istediğini  gerçekleştirir. Ister insanın seçmiş olduğu yön Allahın teşrii iradesine  ters olsun ister teşrii iradesiyle uyumlu olsun, fark etmez. Yani her  halu karda Allahın tekvini iradesi insanların iradesine tabidir. Zira  onların iradesiyle bazı şeyler vücud bulma kabiliyetini bulur. Allahın  tevini iradesi onlara talluk etmezse onların vücutbulmaları imkansızdır.  Buda Allahın hikmetine terstir. Aşağıdaki ayetler bu açıklamayı teyid  etmektediler. Kim, dünya hayatını ve zinetini istese, çalışmalarını tamamıyla veririz ve orada onlar hiçbir zarara uğratılmazlar.[15]  (Hud 15-16). Her kim peşin olan bu  dünyayı dilerse ona, yani dilediğimiz kimseye dilediğimiz kadarını (yanı  göstermiş olduğu çaba oranında) dünyada hemen verir, sonra da onu,  kınanmış ve kovulmuş olarak gireceği cehenneme sokarız. Kim de ahireti  diler ve bir mümin olarak ona yaraşır bir çaba ile çalışırsa, işte  bunların çalışmaları makbuldür[16] (isra 18-19 ). Kim dünya hayatını seçerse, yapmış  olduğu çalışma oranda dünyayı kendisine verir. Kim ahireti isterse,  yapmış olduğu çalışma oranında ahireti kendisine verir. Zira insanlar için yapmış oldukları çalışmalar dışında başka bir şey yoktur[1] (necm, 39). Yani  Isteme ve çaba insandandır vermekmete Allahtandır. Ahirete inanmayıp  dünyayı tercih edenler seçimini yaptıktan sonra Allahın tekvini iradesi  devreye geçer onların yaptığı çalışmalar oranında onlara isteklerini  verir. Burada insanın iradesi Allahın teşrii iradesine ters olduğu için  Allahın tekvini iradesi de insanın iradesine tabi olarak yani teşrii  iradesine zıt gerçekleşir. Zira yukarıda da belirtildiği gibi Allahın  teşrii iradesi ahirete taalluk etmiş ve onlardan ahireti seçmelerini  istemiştir. Tekvini iradesi ise kabiliyetlere taalluk eder. Buradaki  kabiliyetler insanın iradesi doğrultusunda meydana geldiği için Allahın  tekvini iradesi, insanların istekleri istikametinde şeklillenir. Ahireti  istiyenlerin iradesi ise Allahın teşrii iradesinin istikametinde faal  olduğu için Allahın tekvini iradesi de bu istikamette şekillenir ve  insanın göstermiş olduğu çalışma oranında isteklerini gerçekleştirir.  Birincide iki irade birleşirken ikincisinde üç irade birleşmiştir. Ki  şöyle diyor. Siz geçici dünya malını istiyorsunuz, halbuki Allah (sizin için) ahireti istiyor. Allah güçlüdür, hikmet sahibidir[17] (enfal, 67). Aşağıdaki ayetlerde yukarıdaki açıklamayı desteklemektedir. Allaha şirk koşanlar  dediler ki: "Allah dileseydi ne biz ondan başkasına tapardık ne de  babalarımız. Onun emri olmadan hiçbir şeyi de haram kılmazdık." Onlardan  öncekiler de böyle yapmışlardı. Peygamberlerin üzerine açık seçik  tebliğden başka bir şey düşer mi[18] (Nahl 35). ) Putperestler diyecekler  ki: "Allah dileseydi ne biz ortak koşardık ne de atalarımız. Hiçbir şeyi  de haram kılmazdık." Onlardan öncekiler de aynı şekilde (peygamberleri)  yalanladılar ve sonunda azabımızı tattılar. De ki: Yanınızda bize  açıklayacağınız bir bilgi var mı? Siz zandan başka bir şeye uymuyorsunuz  ve siz sadece yalan söylüyorsunuz[19]  (Enam 148). Doğrudur Allahın tekvini iradesi  olamasaydı hiç kimse hiç bir şey yapamazdı. Ama Allahın tekvini iradesi  özgür iradeye sahip olan insanların iradesine tabidir. Onların  iradesinin önünde ve insanların iradesine tabi olmayan irade Allahın  teşrii iradesidir. Oda onların şırk koşmalarını istememiştir. Işte  onları sorumlu tutan bu iradedir. Onun için Allahu taala onları  yalanlıyor ve onların bu sözlerini hatırlatarak onları kınıyor. Eğer  Allahın tekvini ve teşrii iradesini birbirinden ayırt etmezsek Allah  kendisini kınıyor kendisini yalanlıyor dememiz gerekkir ki, Allahu taala  bundan munezzehtir. Dileseydik elbette onu  bu âyetler sayesinde yükseltirdik. Fakat o, dünyaya saplandı ve  hevesinin peşine düştü. Onun durumu tıpkı köpeğin durumuna benzer:  Üstüne varsan da dilini çıkarıp solur, bıraksan da dilini sarkıtıp  solur. İşte âyetlerimizi yalanlayan kavmin durumu böyledir. Kıssayı  anlat; belki düşünürler (Araf 176). Bu ayet Balam-i Bahura hakkındadır[20].  O dünyayı tercih ettiği için Allah kendi ayetlerini kendisine gösterdi  teşrii iradeyle yükselmesini istediysede o kendisine gösterilen  ayetlerden ibret almadı, dolayısıyla iblisin düştüğü aşağılık dergahına  oda düştü. İnanmak istemeyenlerin bahaneleri hiç bir zaman bitmez  elbette. Hulasa Allahın iradesinin iki kısım  oluduğunu yukarıdaki ayetlerden rahatlıkla anlaya biliriz. Birisi  tekvini, diğer teşriidir. Yukarıda işaret edildiği gibi bu iki irade  arasında bazı farklarda var olmaktadır. Yukarıdaki ayetlerden yola  çıkarak zikredilen farklara bir diğerini daha da ekleyebiliriz. Oda  şudur. Iradeyi tekivini özgür iradeye sahip olan varlıkların iradesine  tabidir. Yani onların iradesi faal olduktan sonra Allahın tekvini  iradesi de faal olur. Bunun hikmeti de şudur ki özgür iradeye sahip olan  varlıkların iradesi, muradlarının tahakkuk bulması için felsefi tabirle  cüzül ille konumundadır. Onların iradeleri devreye geçmeden o şeyler  mümtenii bil gayrdir. Dolayısıyla onların iradeleri faal olmadığı  sürece muradları tahakkuk bulma kabiliyetine sahip değildir. Tahakkuk  bulma kabiliyetine sahip olmayan şeylere, Allahın tekvini iradesi  taalluk etmez. Allahın teşrii iradesi ise özgür iradelerine tabi  değildir. Zira Allahın teşrii iradesi özgür iradeye sahip olan  varlıkların seçimi gerçekleşmeden önce seçimlerini doğru ve faydalarına  olaması için onlara kılavuzluk yapar. <img src="https://www.islamiforumlar.net/resim/images/okisareti.gif" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /> </blockquote>

Adı

İnsan doğrulaması: Günün 3 rekat olan son namazı nedir?