JavaScript devre dışı. Daha iyi bir deneyim için, önce lütfen tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.

Konuya cevap cer

Mesaj: <blockquote data-quote="Ekrem" data-source="post: 43793" data-attributes="member: 3"> 2- Kelamcılar hissedilebilen gerçeğin dışına çıkarak, Allah Subhenehû ve Teala’nın zatı ve sıfatları gibi hissedilemeyen,  metafizik alanları araştırdılar. His yoluyla algılanabilen şeyleri his  yoluyla algılanamayan şeylerle karıştırarak görünmeyeni görünene  kıyaslamakta aşırılığa gittiler. Allah Subhenehû ve Teala'yı insana kıyasladılar. Dünyada insan hakkında tasavvur ettikleri adaleti, Allah Subhenehû ve Teala’ya kıyasladılar. Allah Subhenehû ve Teala’nın iyi olanı yapması gerektiğini, hatta onlardan bir kısmı, Allah Subhenehû ve Teala’nın en iyi olan şeyleri yapması gerektiğini söylediler. ‘Çünkü Allah hikmet sahibidir, hikmetsiz, maksatsız bir iş yapmaz' dediler. ‘Maksatsız bir iş yapmak ise akılsızlıktır. Hikmet sahibi olan bir kimse, bir işi ya kendisinin ya da başkasının faydalanması için yapar. Allahu Teâla faydalanmaktan münezzeh olduğu için yaptığı işi başkalarının faydalanması için yapar’, dediler.Akıl yoluyla hakkında hüküm verilemeyen,  hissin algılama alanına girmeyen bu tür konuları araştırmaya daldılar  ve içerisinde bulundukları çıkmaza düştüler. Hissedilen şeylerin  algılanabileceği, Allah  Subhenehû ve Teala’nın zatının ise algılanamayacağı dolayısıyla da  birini diğeri üzerine kıyas yapmanın mümkün olmayacağı gerçeğini gözden  kaçırdılar.Allah Subhenehû ve Teala’nın adaletini insanın adaleti ile kıyaslamanın doğru olmadığını ve koyduğu kanunlara göre âlemi idare eden, âlemin yaratıcısı olan Allah  Subhenehû ve Teala’nın dünyadaki kanunlara boyun eğeceğini sanmanın  caiz olmadığını anlayamadılar. İnsanın dar görüşü sebebiyle adaleti dar  bir şekilde anladığını, bakış açısının genişlediğinde ise hem adalete bakışının hem de verdiği hükmün değiştiğini gördüğümüz halde, nasıl oluyor da ilmi ile her şeyi kuşatan âlemlerin Rabb’inin adaletini,  bizim kabul ettiğimiz “adalet” anlamıyla kıyaslıyoruz? “İyi” ve “en  iyi” kelimeleri ve kelimelerin içerdiği anlamlar da onların adalete  bakışlarının bir parçasıdır. Çünkü adalet hakkında söylenenlerin aynısı  bu iki kelime hakkında da söylenir. Görünen şudur ki; insan bir şeyi iyi  olarak görebilir, bakış açısı genişlediğinde ise görüşü değişir.Örneğin; bugün İslâm dünyası,  İslâm ile hükmetmeyi terk ettiği için Dar-ul küfürdür. Bu nedenle bütün  Müslümanlar dünyayı bozuk bir dünya olarak görmekte ve onlardan birçoğu,  dünyanın ıslah edilmeye muhtaç olduğunu söylemektedir. Ancak uyanık  olanlar ıslah düşüncesinin yani mevcut ortamdaki bozukluğun giderilmesi  düşüncesinin yanlış olduğunu, bilakis bugün İslâm dünyasının küfrü kökünden kazıyacak ve İslâm'ı uygulayacak kapsamlı bir inkılâba muhtaç olduğunu, her türlü ıslah çalışmasının ise bozukluğun ömrünün uzamasına yarayacağını görmektedir.Görüldüğü gibi insanlar, iyi ve güzel konusunda farklı görüşler ortaya koyabiliyorken nasıl olur da Allah Subhenehû ve Teala’nın, insanın görüşüne göre hareket etmesi istenir ve kendi açımızdan iyi ve en iyi olarak gördüklerimizi Allah Subhenehû ve Teala’nın da yapması gerektiğini söyleyebiliriz? Görüşlerimize aklımızı hakem kıldığımızda, Allah  Subhenehû ve Teala’nın eşyalar hakkında yaptıklarında aklımıza göre  hangi iyilikleri bulabiliriz? İblis ve şeytanların yaratılıp insanları  saptırmaları için kendilerine güç verilmesinde hangi iyilik vardır? Allah  Subhenehû ve Teala niçin İblisin ömrünü kıyamete kadar uzattı da  Muhammed Sallallahu Aleyhi Vesellem'in canını aldı? Yaratıklar için bu  mu daha iyi? Niçin İslâm hükmünü yeryüzünden kaldırdı da küfür hükmünü  onun yerine koydu, Müslümanları zelil, kâfir düşmanlarını ise onlara musallat kıldı? Kullar için bu mu daha iyi? Daha bunlar gibi binlercesini, aklımıza iyi ve en iyi kavramalarını anlayışımıza göre kıyasladığımızda hiç birinin iyi olmadığını görürüz.Bu nedenle Allah Subhenehû ve Teala’nın insana kıyaslanması doğru değildir ve Allah Subhenehû ve Teala’ya hiç bir şey gerekmez. Ayette Allahu Teâla kendisi için şöyle buyurmaktadır:لا يُسْأَلُ عَمَّا يَفْعَلُ      "O, yaptığından sorumlu değildir."[1]   لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ       "O'nun benzeri hiçbir şey yoktur."[2] İşte, kelamcıların yukarıda sıraladığımız hatalara düşmeleri araştırma metotlarının yanlışlığından ve Allah'ı insana kıyaslama yanılgılarından kaynaklanmaktadır.3- Kelamcıların metodu,  hissettiği veya hissetmediği her şeyde akla araştırma hürriyeti  veriyor. Bu durum aklen hakkında hüküm vermesi mümkün olmayan  meselelerde aklı araştırma yapmaya sürüklüyor. Varsayıma ve hayale  dayalı konuları araştırıyorlar,  var olup olmadığı kesin olarak belli olmayan şeyler hakkında soyut  tasavvurlara göre kanıtlar getiriyorlar. Bu davranışlar bir taraftan, aklın idrak etmemesinden dolayı haberinin doğruluğunu kesin olarak bildiğimiz kimse, bize varlığı katî olan şeyleri haber verdiği halde, onları inkâr etmeye götürürken diğer taraftan da akıl, varlığını hayal ettiği için gerçekte var olmayan, şüpheli, boş şeylere iman etmeye götürür.Örneğin, Allah Subhenehû ve Teala’nın zatını ve sıfatlarını araştırdılar. Bu araştırma sonunda bir kısım kimseler ‘sıfat, zatından bir parçadır’ derken bir kısmı da ‘sıfat zatından başkadır’ dediler. ‘Allah Subhenehû ve Teala’nın ilmi,  bilinenin olduğu şekilde ortaya çıkması ve gelişmesidir’ dediler.  Bilinen ise değişik zamanlarda değişebilir. Örneğin bir ağaç yaprağı  dalından kopup düşebilir. Allahu Teâla ise şöyle buyurmaktadır: وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلا يَعْلَمُهَا "Her düşen yaprağı Allah muhakkak bilir."[3]Allah Subhenehû ve Teala’nın ilmi bir şeyin bulunduğu hal ile gelişir. Allah, bir şey olmadan önce onun olacağını, olduğunda ise nasıl olacağını, yok olduğunda nasıl yok olacağını bilir. Öyleyse nasıl oluyor da Allah  Subhenehû ve Teala’nın ilmi varlıkların değişmesi ile değişebiliyor?  Olayların değişimine göre değişen ilim sonradan meydana gelen ilimdir.  Sonradan var olan ilim ise Allah  Subhenehû ve Teala’nın ilahlık sıfatına uymaz. Çünkü sonradan olanla  alakalı şeyin kendisi de sonradan olmuştur. Kelamcılardan bir kısmı bu  soruya şöyle cevap veriyor:“Zeydin bize geleceğini bilmemiz onun fiilen bize geldiğini bilmemizden  farklı olduğunu kabul etmek gerekir. Bu farklılık ise ilmin, bilginin yenilenmesinden kaynaklanmaktadır. Ancak bu, insan için geçerlidir. İnsanın ilmi sürekli yenilenir. Çünkü ilmin kaynağı sürekli yenilenen hisler ve idraktir. İleride olacak, şu anda olan ve sonradan ne hale geleceği ile ilgili eşyalar hakkında Allah Subhenehû ve Teala’nın ilminde herhangi bir farklılık olmaz. Çünkü O'nun için bütün bilgiler tek bir haldedir.”Bir başka grup kelamcılar ise buna şöyle cevap verdi:“Allahu Teâla,  zatıyla olan ve olacak şeylerin hepsini bilir. Bütün bilgiler tek  ilimle O'nun katında var olan bilgilerdir. Olan ve olacak olan şeyler  arasındaki ihtilaf Allah Subhenehû ve Teala’nın ilminden değil eşyalar hakkındaki ihtilaftan kaynaklanmaktadır.”İşte, bu araştırmaların tamamı, hakkında aklın hüküm koyamayacağı,  hissin algılama sahası içine girmeyen konularda yapılan  araştırmalardır. Bu nedenle de aklın onu araştırması caiz değildir.  Ancak kelamcılar,  akla her konuda araştırma hürriyeti tanıyan metotlarına göre hareket  ederek aklın kavraması mümkün olmayan konuları araştırdılar ve bu  sonuçlara vardılar.Bazı şeyleri hayal edip hemen araştırmaya koyuldular. Örneğin;“Kul bir fiili yapmak istediğinde Allah Subhenehû ve Teala’nın iradesi kulun fiili ile ilişkilenir. Yani fiil, yalnızca kulun gücü ve iradesi ile yaratılmaz. Kulun gücü ve iradesi var olduğunda Allah Subhenehû ve Teala fiili yaratır.” Bu söz araştırmacıların tasavvur ettikleri,  varsaydıkları ve hissen de vakıası olmayan sözlerdir. Ancak onlar akla  araştırma hürriyetini vermekle bunları araştırdılar ve onlarda bu  tasavvur meydana geldi. Ardından da "Kesb" ve "İhtiyar" ismini  verdikleri tasavvurlarına iman etmenin vacib olduğunu söylediler.Eğer onlar aklı, yalnızca hissedilen şeyleri araştırmada kullansaydılar, bütün maddeleri yaratan olmasından dolayı fiili yaratanın da Allah olduğunu idrak edeceklerdi. Çünkü ancak yaratıcı yoktan var edebilir. Fakat doğrudan doğruya Allah Subhenehû ve Teala’nın yaratmış olduğu bu maddeleri bir araya getirerek kul,  sadece sandalye gibi bir şeyi imal edebilir. Eğer aklı yalnızca  hissedilen şeyleri araştırmada kullansaydılar varsayımlara ve gerçekte  olmayan birçok şeye inanmazlardı.4- Kelamcıların metodu imanın bütün bölümlerinin araştırılmasında aklı  esas almaktadır. Dolayısıyla Kur'an'ı akla esas alacakları yerde aklı  Kur'an'a esas aldılar. Kur'an'ı koydukları esaslar gereğince tefsir  ettiler. Allah'ı mutlak tenzih/eksikliklerden uzak tutma, irade hürriyeti, adalet,  en iyi olanı yapmak ve bunlardan başka daha birçok şeyi bu esasa göre  açıklamaya çalıştılar. Görünürde çelişir gibi görünen ayetlere aklı esas  aldılar. Müteşabih ayetleri akılla açıkladılar. Görüşlerine uymayan  ayetleri tevil ettiler, taşımadığı anlamlarla açıkladılar. Hatta tevil, Mutezile,  Ehl-i Sünnet ve Cebriye arasında bir fark olmaksızın ortak metot haline  geldi. Çünkü onlara göre ayet yerine aklın esas alınması akla uyması  için ayetlerin tevil edilmesini gerektiriyordu. İşte bu şekilde aklı, Kur'an'a esas kılmakla,  hem araştırma metodunda hem de araştırma konularında hataya düştüler.  Eğer araştırmalarına yalnızca Kur'an'ı esas alsalardı ve Kur'an akla  esas alınsaydı bu hatalara düşmezlerdi.Evet, yalnızca Kur'an'ın Allah Subhenehû ve Teala’nın kelamı olduğuna iman akla dayanır. Ancak Kur'an'ın Allah Subhenehû ve Teala’nın kelamı olduğuna iman edildikten sonra,  Kur'an'ın getirdiklerine imana akıl değil bizzat Kur'an'ın kendisi  esastır. Kur'an'da geçen ayetlerin anlamlarının doğru olup olmamasında  akıl değil ancak Kur'an'ın ayetleri hakemdir. Bu durumda ise aklın  görevi yalnızca anlamaktır. Fakat kelamcılar böyle yapmadılar. Onlar  aklı Kur'an'a esas kıldılar. Bu nedenle de sürekli Kur'an'ın ayetlerini  tevil ettiler.5- Kelamcılar, filozoflara olan düşmanlıklarını araştırmalarına esas aldılar. Mutezile,  filozoflardan aldıkları ile onlara cevap verdi. Ehl-i sünnet ve Cebriye  de Mutezileye cevap verirken felsefecilerin metodunu kullandı. Hâlbuki  araştırma konusu,  felsefecilerle veya başkalarıyla düşmanlık değil İslâm'dı.  Felsefecilere düşen görev İslâm'ı araştırmaktı. İnsanların ileri geri  konuşmadan ve haddi aşmadan Kur'an'ın ve hadislerin getirdiklerini  araştırmaları gerekirdi. Ancak onlar böyle yapmadılar. İslâm'ın  tebliğini ve akidesinin açıklanmasını münazaralara ve mücadelelere  çevirdiler. İslâm akidesini nefisteki dürtücü gücünden, sıcaklığından ve aydınlığından çıkararak tartışmalı sıfatlara ve kelam ile ilgili uğraşılara götürdüler.Kelamcıların metotlarındaki en belirgin yanlışlıklar bunlardır. İslâm'a  davet vesilesi ve insanlara İslâm'ın anlatılmasını gerektiren İslâm  akidesi hakkındaki araştırmalarını,  fetihlerden sonra Arapça grameri ve benzeri ilimler gibi ders olarak  okutulan birer ilim haline dönüştürmeleri bu metodun etkilerindendir.  İslâmî bilgilerden herhangi bir bilgiyi öğrenmek, daha iyi anlayabilmek ve zihnen daha kolay kavrayabilmek için birtakım ilimler koymak caiz olmakla beraber, bu uygulama İslâm akidesi için caiz değildir. Çünkü İslâm akidesi, davetin temel öğesi ve İslâm'ın esasıdır. Kur'an'da olduğu gibi insanlara verilmesi gerekir. Akideyi insanlara tebliğde, onlara açıklamada Kur'an'ın metodunu almak gerekir. Zira Kur'an'ın metodu,  İslâm'a davetin ve onun fikirlerini açıklamanın metodudur. Bu nedenle  kelamcıların metodundan ayrılıp yalnızca Kur'an'ın metoduna dönmek  gerekir. Yalınızca Kur'an'ın metodu, araştırmada hissedilenler sınırında kalarak, davette fıtri ve akli esasa dayanmaktadır.[1] Enbiya: 23[2] Şura: 11[3] En'am: 59</blockquote>

Adı

İnsan doğrulaması: Günün ilk namazı hangi namazdır