Ana sayfa
Forumlar
Yeni mesajlar
Forumlarda ara
Neler yeni
Yeni mesajlar
Son aktiviteler
Giriş yap
Kayıt ol
Neler yeni
Ara
Ara
Sadece başlıkları ara
Kullanıcı:
Yeni mesajlar
Forumlarda ara
Menü
Giriş yap
Kayıt ol
Install the app
Yükle
Ana sayfa
Forumlar
BÖLGELERİMİZ VE ŞEHİRLERİMİZ
Bölgeler ve Şehirler
Doğu Anadolu Bölgesi
Van
Vanın yeraltı su kanalları (kehrizler)
JavaScript devre dışı. Daha iyi bir deneyim için, önce lütfen tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.
Çok eski bir web tarayıcısı kullanıyorsunuz. Bu veya diğer siteleri görüntülemekte sorunlar yaşayabilirsiniz..
Tarayıcınızı güncellemeli veya
alternatif bir tarayıcı
kullanmalısınız.
Konuya cevap cer
Mesaj
<blockquote data-quote="Turab" data-source="post: 44771" data-attributes="member: 2"><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">Kehrizler tarihte ilk kez, Orta Asya’da “Kares” adıyla yer altında tesis edilmiştir. Orta Çağ da Çin’de başlayarak Anadolu’ya kadar uzanan tarihi İpek Yolu boyunca kervanların su ihtiyacını karşılamak üzere, belli aralıklarla çok sayıda kehrizlerin inşa edildiği bilinmektedir. Günümüzde Orta Asya’nın değişik bölgelerinde kehrizler kullanılmaktadır.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">Tarihi İpek Yolu’nun kavşağında bulunan ve Orta Asya su geleneği esintisine uygun yapıda olan kehrizler Van ilinde inşa edilmiştir. Van’ın doğusunda bulunan Erek Dağı eteği ile Van Gölü kıyısı arasındaki yaklaşık 50.00 m.lik topoğrafik kot farkı Van’da kehriz yapılarının oluşmasına yardımcı olmuştur.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">Kehrizler ülkemizde yalnızca Van Gölü Havzası(Van-Ahlat-Özalp-Saray) ve Şanlıurfa İli’nde görülmektedir. Şanlıurfa’da bulunan Eski Kehriz ve Yeni Kehriz ’den; Eski Kehriz’in debisi az olduğundan, şehir merkezine ulaşmadan tükenir. Yeni Kehriz ise şehrin kuzeybatısında bulunan Akça Köyü tepesinin eteklerinden ortaya çıkıp, şehir merkezindeki Su Meydanı’na kadar ulaştıktan sonra üç kola ayrılarak, çok sayıdaki çeşmenin su ihtiyacını sağlar.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">Çöl ve çok sıcak iklim şartlarında, su kaybını önlemek amacıyla yapılan kehrizlerin, Van’da çok sayıda bulunması ilginçtir. Kehrizlerin tamamı toprak altında inşa olmaları ve büyük bölümünün günümüzde mevcut olmamasından dolayı plan topolojisini belirlememize yardımcı olmamaktadır. Van Şehir merkezinde sayıları 36 ile 48 arasında değişen kehrizlerden günümüzde güzergahları tarafımızca tespit edilenlerin sayısı 22 adettir. Şehir dışındaki Saray ilçesinde yarı akar durumda olan bir kehriz, Özalp ilçesinin merkezinde ve Aşağı Dönerdere ile Yukarı Dönerdere köylerindeki kehrizler ile Van şehir merkezinin Taşkonak (Kasrik) Köyü’ndeki kehrizlere ait kalıntılara rastlamak mümkündür. Kehrizlerin Van da ilk kez hangi dönemde inşa edildiği kesin olarak bilinmemektedir. Ancak, Urartu döneminde inşa edildiğine dair görüşler vardır. Osmanlı döneminde Van’ın her türlü su ihtiyacının kehrizlerden karşılandığı bilinmektedir. Kehriz tesisleri özel kanallar yardımıyla yer altı sızma suları güzergahlar boyunca toplayarak, Van’ın değişik mahallerine ulaşır. Kehriz kanal uzunlukları, 5 ile 15 km, kanal derinlikleri 6 ile 20 m, debileri ise 15 ile 140 lt/sn arasında değişmektedir.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">Kehrizler 1970’li yıllara kadar çıktığı yerde içme suyu olarak kullanılmış ve kanallar yardımıyla bahçe ve tarla sulama ihtiyacını karşılamıştır. Bunun yanı sıra ender su yapılarının seçtiği sokaklarda psikolojik olarak ses ve ferahlık etkisi; sosyolojik olarak ayak üstü sohbet ve dayanışma etkisi; şehircilik olarak güzellik ve temizlik etkisini yansıtır. Yakın zamana kadar işler durumda olan kehrizler bir çok cadde (Eski İskele Caddesi) ve sokağı söğüt ve kavak ağaçları ile birlikte donatarak, şehri süslemekteydi.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">1980 yılına kadar günümüz Van Şehri içinde bulunan Zeki Adıgüzel Hamamı ile Soydan Hamamı’nın suları kehrizlerden temin edilirdi. Son zamanlara kadar kehriz suyunu kullanan kahvehanelerin, diğer kahvehanelere göre ayrıcalıklı olduğu, çaylarının Van halkı tarafından tercih edildiği bilinmektedir.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">Kehrizlerin periyodik aylık ve yıllık bakım ve onarımları Osmanlı döneminde, vakıf ya da kenkan adı verilen özel görevli ekipler tarafından yapıldığı bilinmektedir. Cumhuriyet döneminde ise bu görev 1965 yılına karar Van Belediyesi tarafından işletilmiştir. Daha sonraki yıllarda ise kehrizlerin bakım ve onarım görevi D.S.İ. XVII. Bölge Müdürlüğünce yapılmıştır. Bu amaçla D.S.İ. bünyesinde kurulan “kenkan” ekipleri tarafından ildeki tüm kehrizlerin periyodik olarak bakım, temizlik ve onarım çalışmaları devam ettirilmiştir. Kenkan ekiplerinin tamamı 1985 yılında emekliye ayrılarak, D.S.İ. tarafından yeni kadro tahsis edilmemiştir. Günümüzde Tepebaşı Mahallesi’ndeki askeri alan içinde kalan Sofu ve Eski Yengi Kehrizleri’ne ait 99 adet kuyu ile birkaç yarı akar durumda olan kehrizin dışında diğer kehrizler işlemez durumdadır.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">1960 yılına kadar günümüz Van Şehri’nin her türlü su ihtiyacının tamamı, 1980 yılına kadar ise Van Şehri’nin su ihtiyacının yarısına sağlayan kehrizler son 20 yıllık yoğun alt yapı çalışmalarının (yol, su, kanalizasyon, PTT gibi...) yanı sıra, yoğun imar çalışmaları ve kentin “Koruma amaçlı İmar Planının” hazırlanmamasından dolayı kehriz kanallarının büyük bir bölümünün çöküp işlemez hale gelmesine sebep olmuştur. Bu olumsuzluktan sivil mimarlık örneklerinden tarihi Van evlerinin tamamı, çok sayıda dükkan, pazar yeri, çarşılar, görsel değeri olan cadde ve sokaklardan hiçbir örnek günümüze ulaşamamıştır.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px"><strong>GÜNÜMÜZDE MEVCUT OLAN KERHİZLER</strong></span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">1. ESKİ-YENİ SOFUOĞLU KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">2. ESKİ YENGİ KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">3. ÇEVİKOĞLU KEHRİZİ</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px"><strong>GÜNÜMÜZDE MEVCUT OLMAYAN KERHİZLER</strong></span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">1. KARAMEHMET KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">2. ÇAVUŞBAŞI KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">3. BÜYÜK KENDİRCİ KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">4.TAZE KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">5. VAKIF KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">6. KÖR KEHRİZ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">7. ÇALIK KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">8. HACIBEKİR KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">9. EREK KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">10. İSHAK BEY KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">11. PEMBECİ MİRZA KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">12. HASAN BEY KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">13. DİLENCİ KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">14. AVSİKOĞLU KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">15. ŞENGÜLOĞLU KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">16. ASKERİ MEKTEP KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">17. HAMURKESEN KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">18. ERKESEK (HERKEREK) KEHRİZİ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">19. YENİ KEHRİZ</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">20. HAMDİ BEY KEHRİZİ</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px"><strong>KAYNAKLARDA İSMİ GEÇEN KEHRİZLER</strong></span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">Yukarıda adı geçen kehrizlerin dışında, kaynaklarda sadece ismi geçen kehrizler mevcuttur.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">Bu kehrizlerin yeri, su verimliliği, kanal tipi, kanal uzunluğu gibi mimari ve teknik özellikleri hakkında bilgiler mevcut değildir.</span></span></p><p> <span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">1-Abı Samet Kehrizi</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">2-Akköprü Kehrizi</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">3-Galip Paşa Kehrizi</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">4-Gümrükçü Kehrizi</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">5-Hacı Mustafa Kehrizi</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">6-Hacı Numanoğlu Kehrizi</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">7-Hakkesen Kehrizi</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">8-Havşikoğlu Kehrizi</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">9-Kara Mehmet Kehrizi</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">10-Kemer Kehrizi</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">11-Küçük Kehriz</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">12-Mercimek Kehrizi</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">13-Şahbender Kehrizi</span></span></p><p><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="font-size: 10px">14-Sahak Bey Kehrizi</span></span></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="Turab, post: 44771, member: 2"] [FONT=Tahoma][SIZE=2]Kehrizler tarihte ilk kez, Orta Asya’da “Kares” adıyla yer altında tesis edilmiştir. Orta Çağ da Çin’de başlayarak Anadolu’ya kadar uzanan tarihi İpek Yolu boyunca kervanların su ihtiyacını karşılamak üzere, belli aralıklarla çok sayıda kehrizlerin inşa edildiği bilinmektedir. Günümüzde Orta Asya’nın değişik bölgelerinde kehrizler kullanılmaktadır.[/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2]Tarihi İpek Yolu’nun kavşağında bulunan ve Orta Asya su geleneği esintisine uygun yapıda olan kehrizler Van ilinde inşa edilmiştir. Van’ın doğusunda bulunan Erek Dağı eteği ile Van Gölü kıyısı arasındaki yaklaşık 50.00 m.lik topoğrafik kot farkı Van’da kehriz yapılarının oluşmasına yardımcı olmuştur.[/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2]Kehrizler ülkemizde yalnızca Van Gölü Havzası(Van-Ahlat-Özalp-Saray) ve Şanlıurfa İli’nde görülmektedir. Şanlıurfa’da bulunan Eski Kehriz ve Yeni Kehriz ’den; Eski Kehriz’in debisi az olduğundan, şehir merkezine ulaşmadan tükenir. Yeni Kehriz ise şehrin kuzeybatısında bulunan Akça Köyü tepesinin eteklerinden ortaya çıkıp, şehir merkezindeki Su Meydanı’na kadar ulaştıktan sonra üç kola ayrılarak, çok sayıdaki çeşmenin su ihtiyacını sağlar.[/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2]Çöl ve çok sıcak iklim şartlarında, su kaybını önlemek amacıyla yapılan kehrizlerin, Van’da çok sayıda bulunması ilginçtir. Kehrizlerin tamamı toprak altında inşa olmaları ve büyük bölümünün günümüzde mevcut olmamasından dolayı plan topolojisini belirlememize yardımcı olmamaktadır. Van Şehir merkezinde sayıları 36 ile 48 arasında değişen kehrizlerden günümüzde güzergahları tarafımızca tespit edilenlerin sayısı 22 adettir. Şehir dışındaki Saray ilçesinde yarı akar durumda olan bir kehriz, Özalp ilçesinin merkezinde ve Aşağı Dönerdere ile Yukarı Dönerdere köylerindeki kehrizler ile Van şehir merkezinin Taşkonak (Kasrik) Köyü’ndeki kehrizlere ait kalıntılara rastlamak mümkündür. Kehrizlerin Van da ilk kez hangi dönemde inşa edildiği kesin olarak bilinmemektedir. Ancak, Urartu döneminde inşa edildiğine dair görüşler vardır. Osmanlı döneminde Van’ın her türlü su ihtiyacının kehrizlerden karşılandığı bilinmektedir. Kehriz tesisleri özel kanallar yardımıyla yer altı sızma suları güzergahlar boyunca toplayarak, Van’ın değişik mahallerine ulaşır. Kehriz kanal uzunlukları, 5 ile 15 km, kanal derinlikleri 6 ile 20 m, debileri ise 15 ile 140 lt/sn arasında değişmektedir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2]Kehrizler 1970’li yıllara kadar çıktığı yerde içme suyu olarak kullanılmış ve kanallar yardımıyla bahçe ve tarla sulama ihtiyacını karşılamıştır. Bunun yanı sıra ender su yapılarının seçtiği sokaklarda psikolojik olarak ses ve ferahlık etkisi; sosyolojik olarak ayak üstü sohbet ve dayanışma etkisi; şehircilik olarak güzellik ve temizlik etkisini yansıtır. Yakın zamana kadar işler durumda olan kehrizler bir çok cadde (Eski İskele Caddesi) ve sokağı söğüt ve kavak ağaçları ile birlikte donatarak, şehri süslemekteydi.[/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2]1980 yılına kadar günümüz Van Şehri içinde bulunan Zeki Adıgüzel Hamamı ile Soydan Hamamı’nın suları kehrizlerden temin edilirdi. Son zamanlara kadar kehriz suyunu kullanan kahvehanelerin, diğer kahvehanelere göre ayrıcalıklı olduğu, çaylarının Van halkı tarafından tercih edildiği bilinmektedir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2]Kehrizlerin periyodik aylık ve yıllık bakım ve onarımları Osmanlı döneminde, vakıf ya da kenkan adı verilen özel görevli ekipler tarafından yapıldığı bilinmektedir. Cumhuriyet döneminde ise bu görev 1965 yılına karar Van Belediyesi tarafından işletilmiştir. Daha sonraki yıllarda ise kehrizlerin bakım ve onarım görevi D.S.İ. XVII. Bölge Müdürlüğünce yapılmıştır. Bu amaçla D.S.İ. bünyesinde kurulan “kenkan” ekipleri tarafından ildeki tüm kehrizlerin periyodik olarak bakım, temizlik ve onarım çalışmaları devam ettirilmiştir. Kenkan ekiplerinin tamamı 1985 yılında emekliye ayrılarak, D.S.İ. tarafından yeni kadro tahsis edilmemiştir. Günümüzde Tepebaşı Mahallesi’ndeki askeri alan içinde kalan Sofu ve Eski Yengi Kehrizleri’ne ait 99 adet kuyu ile birkaç yarı akar durumda olan kehrizin dışında diğer kehrizler işlemez durumdadır.[/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2]1960 yılına kadar günümüz Van Şehri’nin her türlü su ihtiyacının tamamı, 1980 yılına kadar ise Van Şehri’nin su ihtiyacının yarısına sağlayan kehrizler son 20 yıllık yoğun alt yapı çalışmalarının (yol, su, kanalizasyon, PTT gibi...) yanı sıra, yoğun imar çalışmaları ve kentin “Koruma amaçlı İmar Planının” hazırlanmamasından dolayı kehriz kanallarının büyük bir bölümünün çöküp işlemez hale gelmesine sebep olmuştur. Bu olumsuzluktan sivil mimarlık örneklerinden tarihi Van evlerinin tamamı, çok sayıda dükkan, pazar yeri, çarşılar, görsel değeri olan cadde ve sokaklardan hiçbir örnek günümüze ulaşamamıştır.[/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2][B]GÜNÜMÜZDE MEVCUT OLAN KERHİZLER[/B][/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2]1. ESKİ-YENİ SOFUOĞLU KEHRİZİ 2. ESKİ YENGİ KEHRİZİ 3. ÇEVİKOĞLU KEHRİZİ[/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2][B]GÜNÜMÜZDE MEVCUT OLMAYAN KERHİZLER[/B][/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2]1. KARAMEHMET KEHRİZİ 2. ÇAVUŞBAŞI KEHRİZİ 3. BÜYÜK KENDİRCİ KEHRİZİ 4.TAZE KEHRİZİ 5. VAKIF KEHRİZİ 6. KÖR KEHRİZ 7. ÇALIK KEHRİZİ 8. HACIBEKİR KEHRİZİ 9. EREK KEHRİZİ 10. İSHAK BEY KEHRİZİ 11. PEMBECİ MİRZA KEHRİZİ 12. HASAN BEY KEHRİZİ 13. DİLENCİ KEHRİZİ 14. AVSİKOĞLU KEHRİZİ 15. ŞENGÜLOĞLU KEHRİZİ 16. ASKERİ MEKTEP KEHRİZİ 17. HAMURKESEN KEHRİZİ 18. ERKESEK (HERKEREK) KEHRİZİ 19. YENİ KEHRİZ 20. HAMDİ BEY KEHRİZİ[/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2][B]KAYNAKLARDA İSMİ GEÇEN KEHRİZLER[/B][/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2]Yukarıda adı geçen kehrizlerin dışında, kaynaklarda sadece ismi geçen kehrizler mevcuttur.[/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2]Bu kehrizlerin yeri, su verimliliği, kanal tipi, kanal uzunluğu gibi mimari ve teknik özellikleri hakkında bilgiler mevcut değildir.[/SIZE][/FONT] [FONT=Tahoma][SIZE=2]1-Abı Samet Kehrizi 2-Akköprü Kehrizi 3-Galip Paşa Kehrizi 4-Gümrükçü Kehrizi 5-Hacı Mustafa Kehrizi 6-Hacı Numanoğlu Kehrizi 7-Hakkesen Kehrizi 8-Havşikoğlu Kehrizi 9-Kara Mehmet Kehrizi 10-Kemer Kehrizi 11-Küçük Kehriz 12-Mercimek Kehrizi 13-Şahbender Kehrizi 14-Sahak Bey Kehrizi[/SIZE][/FONT] [/QUOTE]
Adı
İnsan doğrulaması
Günde beş vakit kıldığımız nedir?
Cevap yaz
Ana sayfa
Forumlar
BÖLGELERİMİZ VE ŞEHİRLERİMİZ
Bölgeler ve Şehirler
Doğu Anadolu Bölgesi
Van
Vanın yeraltı su kanalları (kehrizler)
Üst
Alt
